Augustus 15, 16 en17, data die tellen in de wereldgeschiedenis

door Joty ter Kulve

Een Japanse vriendin schreef mij een paar dagen geleden vanuit Tokyo: ’’ Vandaag in de kranten lees je alleen maar over Hiroshima. Ondanks alle aandacht voor WO II, blijven de analyses, bijna impressionistische vage verhalen’’
Als het al moeilijk is voor de huidige generatie journalisten in Japan om geconfronteerd te worden met hun verleden, hoe kunnen zij dan de gruwelijke gebeurtenissen die begaan zijn in WO II aan het Japanse volk uitleggen?
En hoe leggen ze mij dan hun cultuur, God uit en alles wat er gebeurd is tijdens W.O. II. Hoe moet ik die oorlog begrijpen anno 2015? En wat gaat hun Premier zeggen op 15 augustus?

Ik herinner mij als de dag van gisteren onze eerste kennismaking met het concentratiekamp in Bandung, Java. Ik was 14 jaar oud. Twee keer per dag moesten wij een buiging maken van 90 graden voor hun Keizer, die ook hun God was. Was hij ook mijn God? Vroeg ik mij af.
Ik herinner mij ook dat ik diep onder de indruk was, geschokt door de verhalen van jonge Japanners, die getraind werden als kamikazepiloten. In kleine éénmansvliegtuigen gooiden ze bommen uit en vlogen hun vliegtuigjes te pletter op de oorlogsschepen van de geallieerde troepen.
Kamikaze, lijken de acties niet op die van jonge tieners die strijden voor ISIS in het Midden Oosten? Ze zijn ook zo trots op wat ze doen, anders toonden ze de hele wereld toch niet al de afgehakte hoofden van hun gevangenen?.

Maar terug naar WO II hoe kon ik als jonge teenager van 14 jaar iets begrijpen van deze Japanse kamikazecultuur? Nu na zeventig jaar zou ik de Japanners willen vragen : leg mij dat eens uit.
Ik zou ook willen weten wat het Japanse volk dacht en het heeft ervaren toen in 1945, de Amerikanen hen bevolen een democratie te worden, een nieuwe Grondwet te maken. De Amerikanen lieten ook in de Grondwet opnemen dat Japan nooit meer een leger mocht bezitten. Het is nogal ironisch dat Amerika binnen haar eigen grenzen, anno 2015 niet erg geweldloos is en zoveel incidenten met dodelijke wapens heeft. Wapens die de meerderheid van de Amerikanen niet willen opgeven.
Ook eisten de Amerikanen dat de Keizer, geen God meer mocht zijn. Zijn onderdanen moesten hem accepteren als een mens, een Japanse man.

Hiroshima, 6 augustus 1945. Totale vernietiging, ouders, kinderen levend verbrand door de eerste atoombom een bom ontworpen in het brein van een Europeaan. Technologische vooruitgang .
Op 25 augustus kwam de Tweede Wereldoorlog officieel tot een einde. De Yasukuni-tempel in Tokyo herinnert ons er aan. Twee miljoen vierhonderd zestigduizend zielen van oorlogshelden huizen in deze Tempel. Hun lichamen zijn hier niet begraven, maar hun namen zijn gegraveerd op heilige sacramenten.

O.a. het verhaal van Tomio Kita, 39 jaar oud, enkele uren voordat hij werd geëxecuteerd in Singapore op 23 mei 1946 schreef hij: ’meer dan tien jaar diende ik in het leger, ik heb moedig gevochten. Ik verlaat deze wereld voor mijn geliefde ouders, mijn vrouw en kind. Ik sterf in vrede, een hoeksteen voor de natie. Ik zal jullie beschermen’’
Ja, Tomio Kita meende dat hij moedig vocht voor zijn land, net zoals miljoenen ander Japanse teenagers. Op hetzelfde moment vochten Nederlandse, Engelse, Duitse, Chinese, Amerikaanse teenagers ook moedig voor hun land, hun vlag, hun vrijheid. Als al deze tieners elkaar op een Pop festival zouden ontmoeten zouden ze grappen en grollen maken, elkaar omhelzen dansen, springen op en , op en neer op het ritme van de muziek op de ‘ beat’ van de D J.

Ik denk dat zeventig jaar na de oorlog, wij het verplicht zijn onze verhalen door te geven aan onze kinderen en kleinkinderen, aan volgende generaties. Maar moeten wij ze ook niet vertellen dat er een andere weg is?
Laten wij proberen het verleden te begrijpen, ons bewust te worden van wat er met ons en de mensheid gebeurt tijdens conflicten en oorlog. En de realiteit onder ogen zien : dat wat je zaait je ook oogst.
En waarom zou Japan ons niet voor gaan op de weg naar vrede ? Ik kijk uit naar de verklaring op 15 augustus a.s. van de Premier van Japan Z.E. Shinzo Abe over W.O. II

Joty ter Kulve
Wassenaar 2015

klik op het plaatje om haar filmpje te zien